Skrót

Rasa jest już uznana przez wiele liczących się organizacji.

7500 p.n.e	udomowienie wg badań z 2001
2006 n.e.	start cypryjskiego programu hodowlanego
30. 04.2013	uznanie rasy przez WCF

Archeologia potrafi wprowadzić nieco zamieszania w historię. Wyniki badań prowadzonych na Cyprze przez francuskich archeologów poważnie namieszały w historii związanej z udomawianiem kotów. Jeszcze niedawno przyjmowano, że najstarszym ludem, który udomowił koty, byli Egipcjanie – z wszelkich dotychczas dostępnych źródeł wynikało, że koty zostały udomowione ok. 4000 roku p.n.e. na terenach Nubii. Modelowymi przedstawicielami kotów czczonych w Egipcie stały się koty rasy Egipski Mau, wyhodowanej w Ameryce. Obecnie dostępne źródła podają, że pierwsze krzyżowania mieszańców z amerykańskimi kotami krótkowłosymi, Abisyńczykami i Syjamami tabby, miały miejsce w latach 50. Rasa Egyptian Mau została uznana przez CFA w 1968 roku, a do Europy sprowadzona ok. 1992 roku.
Jednak prowadzone na terenach Cypru badania archeologiczne w 2001 roku zburzyły ten porządek. Na terenie wykopalisk prowadzonych przez francuskich archeologów odkryto grobowiec człowieka pochowanego z kotem, i nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie okazało się, że znalezisko pochodzi z przed 9500 lat.
W ten sposób historia kotów egipskich stała się o 3500 lat młodsza od historii kotów cypryjskich. W chwili dokonania tego odkrycia i potwierdzenia wyników badań musiano uznać, że najstarszymi udomowionymi kotami są koty cypryjskie, a w dziedzinie udomawiania kotów Egipt musiał przekazać palmę pierwszeństwa Cyprowi.
Trzeba tu podkreślić, że koty cypryjskie nie są tylko reprodukcją w przeciwieństwie do Egipskich Mau. Odkrycie francuskich badaczy spowodowało, że Cypryjczycy dostrzegli swe dziko żyjące koty. Ponieważ chodzi tutaj o dwie rasy, w 2009 roku oficjalnie przyjęto dwie nazwy: Aphrodite Cat i St Helena Cat.

Koty Afrodyty (Aphrodite Cat) zostały po raz pierwszy sprowadzone dla dwóch polskich hodowli w listopadzie 2010 roku przez hodowlę kotów rasowych Rasowy Kot z Radziejowa.

Poniższy film jest w całości bardzo interesujący. Natomiast opowieść o kotach cypryjskich zaczyna ok. 20 minuty i 45 sekundy.

Science of Cats przez silichip

Opis i wzorzec  Charakter  Badania i wyniki Większe zdjęcia

Cypryjsko-tureckie zamieszanie wokoł kotow
Kontrowersje dotyczą dwóch ras: Afrodyty i Świętej Heleny. Koty Afrodyty (Aphrodite) są wyraźnie większe i bardziej wytworne, mają proste, wydłużone pyszczki, szpiczaste uszy i jedwabistą sierść. Święta Helena odróżnia się bardziej zwartą budową, szerszym i krótszym pyszczkiem. Obie rasy są bardzo rzadkie i rdzennie cypryjskie. Po odkryciu z 2001 roku hodowcy i działacze organizacji felinologicznych rozpoczęli starania o uznanie obu ras przez Światową Federację Hodowców Kotów (WCF). Od ponad 30 lat Cypr jest podzielony na część północną, uznawaną tylko przez Turcję, i część południową, która należy do UE, więc proces zabiegania o uznanie kocich ras nie może przebiegać gładko.
Cypryjczycy z południa pierwsi rozpoczęli żmudny proces rejestracji swych rodzimych ras kotów w 2008 roku, ale niespełna rok później Turcy cypryjscy zapragnęli zarejestrować obie rasy niezależnie, a jako argumentem przemawiającym za takim postępowaniem posłużyli się prawdopodobieństwem,że Afrodyta i Św. Helena pochodzą od tureckich ras: Tureckiej Angory i Tureckiego Vana znad jeziora Van w Anatolii.
Obecnie cypryjskie organizacje felinologiczne mają wsparcie ze strony rządu, kręgów biznesowych i nawet Kościoła prawosławnego. Przełożony klasztoru Neofytos powiedział w imieniu arcybiskupa Cypru Chryzostoma II, iż jest rzeczą oczywistą, że obie rasy są częścią historii i tradycji Cypru.
Aby mieć pewność, co dokładnie odróżnia koty cypryjskie od kotów tureckich, Cypryjczycy podjęli współpracę z Uniwersytetem Davisa w Kalifornii, gdzie badano kod DNA kota Afrodyty. Ogólnie Święta Helena wzbudza mniejsze zainteresowanie, ponieważ bieżące wyniki badań wykazują spore zróżnicowanie genetyczne. Rasą znacznie bliższą uznania są Afrodyty. Pod koniec 2011 roku w Europie jest niewiele ponad 10 hodowli tych kotów, przy czym dla utrzymania „porządku” genetycznego i organizacyjnego nie ma na razie konieczności zwiększania liczby hodowli. Hodowle, które zostały włączone do programu hodowlanego, są w stanie prowadzić odpowiednią liczbę kotów o właściwym zróżnicowaniu puli genetycznej.